ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ ನಾಯಕರು
ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯು ಕೆಲವು ಉನ್ನತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಉದಯಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತು, ಅವರ ಜೀವನಪರ್ಯಂತ ಹೋರಾಟ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಗಗಳು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ನಾಯಕರು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು, ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಚಳುವಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು.
ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಓದುವ ಮೊದಲು, ಇವುಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ (Pre-quiz)
#1. 1929 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕೋರಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಯಾರು?
#2. ‘ಭಾರತದ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಓಲ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್’ ಎಂದು ಯಾರನ್ನು ಕರೆಯಲಾಯಿತು?
#3. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವರು ಯಾರು?
#4. ‘ಪಂಜಾಬ್ ಕೇಸರಿ’ ಅಥವಾ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಸಿಂಹ ಎಂದು ಯಾರನ್ನು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು?
#5. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ‘ಬಿಹಾರ ಕೇಸರಿ’ ಎಂದು ಯಾರನ್ನು ಕರೆಯಲಾಯಿತು?
#6. ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವರು ಯಾರು?
#7. ಅವಧ್‌ನಲ್ಲಿ 1857 ರ ದಂಗೆಯ ನಾಯಕ ಯಾರು?
#8. ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಯಾರು?
#9. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ದಂಡಿ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ ವೇದಾರಣ್ಯಂಗೆ ಸಾಲ್ಟ್ ಮಾರ್ಚ್ ನಡೆಸಿದ್ದು ಯಾರು?
#10. 1928 ರ ಬಾರ್ಡೋಲಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ನಾಯಕ ಯಾರು?
ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಓದಿದ ನಂತರ, ಈ ಕೆಳಗಿನ ರಸಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ (Post-Quiz-waiting Down)
ಮೋಹನದಾಸ್ ಕರಮಚಂದ ಗಾಂಧಿ
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಮೋಹನ್‌ದಾಸ್ ಕರಮಚಂದ್ ಗಾಂಧಿ ಪಾತ್ರ
ಗುಜರಾತ್‌ನ ಪೋರಬಂದರ್‌ನಲ್ಲಿ 2 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1869 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು 1893-1914ರವರೆಗೆ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು
1915 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಅಹಿಂಸಾ (ಅಹಿಂಸೆ) ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಪ್ರವರ್ತಕ
1920 ರಲ್ಲಿ ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು
ಉಪ್ಪಿನ ತೆರಿಗೆಯ ವಿರುದ್ಧ 1930 ರಲ್ಲಿ ಐಕಾನಿಕ್ ದಂಡಿ ಮಾರ್ಚ್ ಅನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು
1942 ರಲ್ಲಿ ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು
ಅವರ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರವು 1947 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು.
ಅವರ ಅಪ್ರತಿಮ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ‘ರಾಷ್ಟ್ರಪಿತ’ ಎಂಬ ಬಿರುದು ಪಡೆದರು
ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ಪಾತ್ರ
1889 ನವೆಂಬರ್ 14 ರಂದು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಯಾಗರಾಜ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿ 1912ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು
1919ರಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಗೆ ಸೇರಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಅಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರು
1929, 1936 ಮತ್ತು 1937 ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ
ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನೊಳಗಿನ ಸಮಾಜವಾದಿ ಮತ್ತು ಎಡಪಂಥೀಯ ಬಣದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ
1947 ರಿಂದ 1964 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಮರಣದವರೆಗೆ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ
ಆಧುನಿಕ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದರು
Free subscription
ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸುಭಾಸ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರ ಪಾತ್ರ
23 ಜನವರಿ 1897 ರಂದು ಒಡಿಶಾದ ಕಟಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
1920 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಸೇವೆಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾದರು
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು 1921 ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಕರ್ ಸೇವೆಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
1938 ಮತ್ತು 1939 ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ರಾಡಿಕಲ್ ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಿದರು
ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ ರೇಡಿಯೊವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು
ಜಪಾನಿನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ ಫೌಜ್ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು
ಅವರ ತೀವ್ರ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಉತ್ಸಾಹವು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಅಲ್ಲಾಡಿಸಿತು
ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಗೆ ಸರ್ದಾರ್ ಪಟೇಲ್ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ
31 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1875 ರಂದು ಗುಜರಾತ್‌ನ ನಾಡಿಯಾಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಗೋಧ್ರಾ, ಬೋರ್ಸಾದ್ ಮತ್ತು ಆನಂದ್ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು
1917 ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ತೆರಿಗೆ ನೀತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ರೈತರನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲಾಯಿತು
1918 ರಲ್ಲಿ ಖೇಡಾ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮತ್ತು 1928 ರಲ್ಲಿ ಬಾರ್ಡೋಲಿಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು
1931 ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು
ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಏಕೀಕರಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಮೊದಲ ಗೃಹ ಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ಉಪಪ್ರಧಾನಿ
ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪಾತ್ರ
28 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1907 ರಂದು ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಲಿಯಾಲ್‌ಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
12 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಜಲಿಯನ್ ವಾಲಾಬಾಗ್ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ಅವರನ್ನು ಕೆರಳಿಸಿತು
21 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ಗೆ ಸೇರಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
1929 ರಲ್ಲಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಲೆಜಿಸ್ಲೇಟಿವ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು
ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ನಂತರ 23 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ 23 ಮಾರ್ಚ್ 1931 ರಂದು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು
ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ದಂಗೆಯ ಸಂಕೇತವಾಯಿತು
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಯುವ ಚಳುವಳಿ ಪ್ರೇರಿತ ಮತ್ತು ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿದೆ
ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕರ ಪಾತ್ರ
23 ಜುಲೈ 1856 ರಂದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ರತ್ನಗಿರಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಸ್ವರಾಜ್ ಅಥವಾ ಸ್ವರಾಜ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಸ್ವದೇಶಿ ಆಂದೋಲನವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಅನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು
ದೇಶದ್ರೋಹ ಕಾಯ್ದೆಯಂತಹ ದಮನಕಾರಿ ಕಾನೂನುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು
ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಉಲ್ಲೇಖ ‘ಸ್ವರಾಜ್ಯ ನನ್ನ ಜನ್ಮಸಿದ್ಧ ಹಕ್ಕು‘ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು
ಲಾಲಾ ಲಜಪತ್ ರಾಯ್
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಗೆ ಲಾಲಾ ಲಜಪತ್ ರಾಯ್ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ
ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಫಿರೋಜ್‌ಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 28 ಜನವರಿ 1865 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಕಾನೂನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಡಲು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇರಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
1928 ರಲ್ಲಿ ಸೈಮನ್ ಆಯೋಗದ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು
ಪ್ರತಿಭಟನೆ ವೇಳೆ ಅಮಾನುಷ ಲಾಠಿ ಪ್ರಹಾರ ನಡೆಸಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ
ತನ್ನ ಉರಿಯುವ ದೇಶಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿದರು
ಮೌಲಾನಾ ಅಬುಲ್ ಕಲಾಂ ಆಜಾದ್
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಿಂದ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ಅವರ ಪಾತ್ರ
ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾದ ಮೆಕ್ಕಾದಲ್ಲಿ 11 ನವೆಂಬರ್ 1888 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಹಲವು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಉರ್ದು ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
1912 ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು
ಕೋಮುವಾದದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು
6 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು
ನಂತರ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು
ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್
ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ
23 ಜುಲೈ 1906 ರಂದು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಭಾವರಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ನ ನಿಕಟವರ್ತಿ
ಕಾಕೋರಿ ರೈಲು ದರೋಡೆಯಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಯ ಮಾಸ್ಟರ್ ಮೈಂಡ್
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಶಸ್ತ್ರ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿ ಉಳಿದರು
ಬಂಧನ ತಪ್ಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ಪಾರ್ಕ್ ಶೂಟೌಟ್ನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು
ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು ಅವರ ಪಾತ್ರ
1879 ಫೆಬ್ರವರಿ 13 ರಂದು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ವಾಗ್ಮಿ, ಪ್ರತಿಭಾನ್ವಿತ ಕವಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಲೀಗ್ ಮತ್ತು ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ
ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪಿನ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದರು
ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಆಗ್ರಹಿಸಿದರು
1925ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಉಳಿದರು
ಸಿ.ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರಿ
ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಗೆ ರಾಜಾಜಿಯವರ ಕೊಡುಗೆ
1878 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 10 ರಂದು ತೋರಪಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ವಕೀಲ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ, ನಾಯಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕಾರಣಿ
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ರಾಜ್ಯಪಾಲ ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು
ದಂಡಿ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದ ಗಾಂಧಿಯವರ ನಿಕಟವರ್ತಿ
ಉದಾರವಾದಿ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು
ಜಯಪ್ರಕಾಶ ನಾರಾಯಣ
ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಜಯಪ್ರಕಾಶ ನಾರಾಯಣರ ಪಾತ್ರ
1902 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 11 ರಂದು ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
1920ರಲ್ಲಿ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಗೆ ಸೇರಿದರು
ನಂತರ 1934 ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು
1942 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ತೊಲಗಿ ಚಳುವಳಿಯ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದರು
ಭೂಗತ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು
ರಾಮ್ ಮನೋಹರ್ ಲೋಹಿಯಾ
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ರಾಮ್ ಮನೋಹರ್ ಲೋಹಿಯಾ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಅಕ್ಬರ್‌ಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 23 ಮಾರ್ಚ್ 1910 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಸಮಾಜವಾದ, ಜಾತ್ಯತೀತತೆ ಮತ್ತು ಅಲಿಪ್ತತೆಯ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಶಿಪ್
ಅವರ ದೃಢವಾದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ವಿರೋಧಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು
ತಾತ್ವಿಕ ನಿಲುವುಗಳೊಂದಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡರು
ಅರುಣಾ ಅಸಫ್ ಅಲಿ
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಅರುಣಾ ಅಸಫ್ ಅಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರ
16 ಜುಲೈ 1909 ರಂದು ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಕಲ್ಕಾದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳ ಸಕ್ರಿಯ ಸಂಘಟಕರು
ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳವಳಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಧ್ವಜಾರೋಹಣ ಮಾಡಿದರು
ಗಾಂಧಿ ತತ್ವಗಳ ಕಟ್ಟಾ ಅನುಯಾಯಿ
ದೆಹಲಿಯ ದೀರ್ಘಾವಧಿ ಮೇಯರ್ ಆಗಿ ಉಳಿದರು
ಮದನ್ ಮೋಹನ್ ಮಾಳವೀಯ
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಗೆ ಮದನ್ ಮೋಹನ್ ಮಾಳವಿಯ ಕೊಡುಗೆ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಅಲಹಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ 25 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1861 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ
1916 ರಲ್ಲಿ ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು
ಸ್ವದೇಶಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಉದ್ಯಮದ ಕಾರಣವನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದರು
ಹಿಂದೂ ಕಾಳಜಿಗಳನ್ನು ಧ್ವನಿಸಲು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಭಾವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು
ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣ ಗೋಖಲೆ
ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣ ಗೋಖಲೆ ಅವರ ಪಾತ್ರ
9 ಮೇ 1866 ರಂದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಕೊಲ್ಹಾಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಗಾಂಧಿ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ನಂತರ ಅವರಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಿದ ಮಧ್ಯಮ ನಾಯಕ
ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದರು
1905 ರಲ್ಲಿ ಸರ್ವೆಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸೊಸೈಟಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು
ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದರು
ಮುಹಮ್ಮದ್ ಅಲಿ ಜಿನ್ನಾ
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಅಲಿ ಜಿನ್ನಾ ಪಾತ್ರ
25 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1876 ರಂದು ಕರಾಚಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಮೂಲತಃ ಹಿಂದೂ-ಮುಸ್ಲಿಂ ಐಕ್ಯತೆಯ ರಾಯಭಾರಿ
ನಂತರ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಾತೃಭೂಮಿಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮೊದಲ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ಆಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು
1947 ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ರಾಷ್ಟ್ರದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ
ಕನೈಯಾಲಾಲ್ ಮನೆಕ್ಲಾಲ್ ಮುನ್ಷಿ
ಕೆಎಂ ಮುನ್ಷಿ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ
30 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1887 ರಂದು ಭರೂಚ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಲೀಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ನಾಯಕ
ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು
ನಂತರ ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರಿ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪಕ್ಷ ಸೇರಿದರು
ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು
ಡಾ.ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರ ಪಾತ್ರ
1884 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 3 ರಂದು ಬಿಹಾರದ ಝೆರಾದೆಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ನಿಕಟವರ್ತಿ
ಉಪ್ಪಿನ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಜೈಲುವಾಸ ಅನುಭವಿಸಿದರು
ಮೂರು ಬಾರಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ
ನಂತರ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು
ಟಂಗುಟೂರಿ ಪ್ರಕಾಶಂ
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಗೆ ಟಂಗುಟೂರಿ ಪ್ರಕಾಶಂ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ
23 ಆಗಸ್ಟ್ 1872 ರಂದು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು ವಕೀಲರಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು
ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು
ಉಪ್ಪಿನ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ಸಿಕ್ಕಿತು
ಆಂಧ್ರ ರಾಜ್ಯದ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ
ಶ್ಯಾಮ ಪ್ರಸಾದ್ ಮುಖರ್ಜಿ
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಲ್ಲಿ ಡಾ ಶ್ಯಾಮ ಪ್ರಸಾದ್ ಮುಖರ್ಜಿಯವರ ಪಾತ್ರ
ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ 6 ಜುಲೈ 1901 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಸಚಿವರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಭಾರತೀಯ ಜನಸಂಘವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು
ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವ ಪರ್ಮಿಟ್ ರಾಜ್ ರದ್ದತಿಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡರು
1953 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಮರಣದ ಮೊದಲು ದೃಢವಾದ ಹಿಂದುತ್ವದ ಆದರ್ಶವಾದಿ
ಬೇಗಂ ಹಜರತ್ ಮಹಲ್
ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅವಧ್ ಪಾತ್ರದ ಬೇಗಂ
ಗಂಡನ ಮರಣದ ನಂತರ ಚಿಕ್ಕ ಮಗನೊಂದಿಗೆ ಅವಧ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯವನ್ನು ಆಳಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಗಾರರ ತಂಡವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು
1857ರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ವೀರಾವೇಶದಿಂದ ಹೋರಾಡಿದರು
ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ
ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿಯವರ ಪಾತ್ರ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ವಾರಣಾಸಿಯಲ್ಲಿ 1828 ನವೆಂಬರ್ 19 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಉಗ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದ ಝಾನ್ಸಿಯ ದೊರೆ
ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಝಾನ್ಸಿಯ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು
1858 ರಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಿ ನಿಧನರಾದರು
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಪ್ರತಿರೋಧದ ಐಕಾನ್ ಆಯಿತು
ಬಟುಕೇಶ್ವರ ದತ್
ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಬಟುಕೇಶ್ವರ ದತ್ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಓರಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ 18 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1910 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ನ ನಿಕಟವರ್ತಿ
ಭಗತ್ ಜೊತೆಗೆ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಂಬ್ ಎಸೆದರು
ಲಾಹೋರ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಅಚಲ ನಿಷ್ಠೆ
ಮಹಾದೇವ ದೇಸಾಯಿ
ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮಹಾದೇವ ದೇಸಾಯಿ
1 ಜನವರಿ 1892 ರಂದು ಗುಜರಾತ್‌ನ ಬುಲ್ಸರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಗಾಂಧಿಯವರ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು
ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಜಿನ್ನಾ, ನೆಹರೂ ನಡುವಿನ ಮಾತುಕತೆಯ ಏಕೈಕ ಸಾಕ್ಷಿ
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ವಿವರವಾದ ದಿನಚರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ
1942 ರಲ್ಲಿ ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳುವಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು
ಡಾ. ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ್ತಿ ಅನ್ನಿ ಬೆಸೆಂಟ್ ಪಾತ್ರ
1847 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1 ರಂದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
1916 ರಿಂದ ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ
1917 ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು
BHU ಆಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಹಿಂದೂ ಕಾಲೇಜನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ
ಸ್ವರಾಜ್ಯ, ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು
ಸೂರ್ಯ ಸೇನ್
ಚಿತ್ತಗಾಂಗ್ ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರದ ಮಾಸ್ಟರ್ ಮೈಂಡ್ ರೈಡ್ ಸೂರ್ಯ ಸೇನ್
ಚಿತ್ತಗಾಂಗ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 22 ಮಾರ್ಚ್ 1894 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
1920-30ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ನಾಯಕ
1930 ರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ದಾಳಿಯನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಯೋಜಿಸಿ ಮತ್ತು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು
ಭಾರತದ ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಗೆರಿಲ್ಲಾ ಹೋರಾಟಗಾರ
ಯುವ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ
ಪೆರಿಯಾರ್ ಇವಿ ರಾಮಸಾಮಿ
ಜಾತಿ ತಾರತಮ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಇವಿ ರಾಮಸಾಮಿ ಪೆರಿಯಾರ್ ಅವರ ಪಾತ್ರ
1879 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17 ರಂದು ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಸ್ವಾಭಿಮಾನ ಆಂದೋಲನದ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದರು
ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದರು
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕಲ್ಪನೆಗಳು, ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯದ ಪ್ರಬಲ ವಿಮರ್ಶಕ
ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ದ್ರಾವಿಡ ಹಕ್ಕುಗಳ ಚಳವಳಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆ
ಅಲ್ಲೂರಿ ಸೀತಾರಾಮ ರಾಜು
ಬುಡಕಟ್ಟು ನಾಯಕ ಅಲ್ಲೂರಿ ಸೀತಾರಾಮ ರಾಜು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿರೋಧ
4 ಜುಲೈ 1897 ರಂದು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಏಜೆನ್ಸಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಆದಿವಾಸಿಗಳ ದಂಗೆಯ ನೇತೃತ್ವ
ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ಗೆರಿಲ್ಲಾ ಯುದ್ಧವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು
ದಂಗೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಥಳೀಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು
1924 ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಲಲಾಯಿತು
ಸಿ.ವಿಜಯರಾಘವಾಚಾರ್ಯ
ಸ್ವದೇಶಿ ಚಳವಳಿಯ ಹರಿಕಾರ ಸಿ.ವಿಜಯರಾಘವಾಚಾರ್ಯರು
1852 ರಲ್ಲಿ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ತಿರುವಾಡುತುರೈನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
1906 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ವದೇಶಿ ಸಭೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದರು
ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾರತೀಯ ಕೈಮಗ್ಗ ಚಳವಳಿಯ ಪ್ರವರ್ತಕ
ಖಾದಿ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಸ್ವದೇಶಿ ವಸ್ತುಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲಾಗಿದೆ
ಸ್ವದೇಶಿ ಕರೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಗಾಂಧಿಯಂತಹ ಇತರರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು
ಅಶ್ಫಾಕುಲ್ಲಾ ಖಾನ್
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಅಶ್ಫಾಕುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಅವರ ಪಾತ್ರ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಶಹಜಹಾನ್‌ಪುರದಲ್ಲಿ 1900 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
1925 ರಲ್ಲಿ ಕಾಕೋರಿ ಪಿತೂರಿಯ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕ
ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್‌ನ ಭಾಗ
1927 ರಲ್ಲಿ ಗೋರಖ್‌ಪುರ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು
ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು
ಬಾಮದೇವ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ನಾಯಕ್
ಆದಿವಾಸಿ ನಾಯಕ ಬಾಮದೇವ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ನಾಯ್ಕ್ ಪಾತ್ರ
ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಸುರ್ಗಾನಾ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 1872 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಆದಿವಾಸಿ ಹೋರಾಟಗಾರ
ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಯವರಿಗೆ ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರ
ಬ್ರಿಟಿಷರ ಶೋಷಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಅವಿರತವಾಗಿ ಆದಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿದರು
ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಪರವಾಗಿಯೂ ಹೋರಾಡಿದರು
ಬೆನೋಯ್ ಬಸು
ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡಿದ ಬೆನೊಯ್-ಬಾದಲ್-ದಿನೇಶ್ ಮೂವರು
ಮಾಣಿಕಗಂಜ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 7 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1906 ರಂದು ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ಸ್ನೇಹಿತರೊಂದಿಗೆ, ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕ್ಲಬ್‌ನ ಧೈರ್ಯಶಾಲಿ ದಾಳಿಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಿದರು
ಇಡೀ ಪೀಳಿಗೆಯ ಯುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ
1930 ರಲ್ಲಿ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸುವವರೆಗೂ ಧೈರ್ಯದಿಂದ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು
ಪಿ.ಸುಂದರಯ್ಯ
ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕ ಪಿ ಸುಂದರಯ್ಯ ಅವರ ಪಾತ್ರ
1913ರ ಮೇ 15ರಂದು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು
ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳು:
ತೆಲಂಗಾಣ ದಂಗೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಘಟಕ
ನಂತರ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದರು
ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ರೈತರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳು
ಭೂಗತ ಸಂಘಟನೆ ಚಳುವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಕಳೆದರು
| ನಾಯಕ | ಹುಟ್ಟಿದ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ವರ್ಷ | ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಕೊಡುಗೆಗಳು |
| ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ | ಪೋರಬಂದರ್, ಗುಜರಾತ್ (1869) | ರಾಷ್ಟ್ರಪಿತ; ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಅಹಿಂಸಾ ಚಳುವಳಿಯ ಪ್ರವರ್ತಕ; ಅಸಹಕಾರ, ದಂಡಿ ಮೆರವಣಿಗೆ, ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ತೊಲಗಿ ಮುಂತಾದ ಜನಾಂದೋಲನಗಳ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕ |
| ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು | ಅಲಹಾಬಾದ್, ಯುಪಿ (1889) | ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನಿ; ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಸಮಾಜವಾದಿ ಬಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕ; ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ |
| ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ | ಕಟಕ್, ಒಡಿಶಾ (1897) | ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ನಾಯಕ; ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ ಫೌಜ್ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು; ಆಕ್ಸಿಸ್ ಸಹಾಯದಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಶಸ್ತ್ರ ಹೋರಾಟವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು |
| ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ | ನಾಡಿಯಾಡ್, ಗುಜರಾತ್ (1875)) | ಭಾರತದ ಉಕ್ಕಿನ ಮನುಷ್ಯ; ಸಂಘಟಿತ ರೈತ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಗಳು; ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಏಕೀಕರಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ |
| ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್ | ರತ್ನಗಿರಿ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ (1856) | ಭಾರತೀಯ ಅಶಾಂತಿಯ ಪಿತಾಮಹ; ಸ್ವರಾಜ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ವದೇಶಿ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು; ‘ಸ್ವರಾಜ್ಯ ನನ್ನ ಜನ್ಮಸಿದ್ಧ ಹಕ್ಕು’ ಎಂಬ ಘೋಷಣೆ |
| ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ | ಫೈಸಲಾಬಾದ್, ಪಂಜಾಬ್ (1907) | ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಐಕಾನ್; ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಲ್ಲಿ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯ ಮೇಲೆ ಬಾಂಬ್ ಎಸೆದರು; ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ಯುವಕರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು |
| ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್ | ಭಾವ್ರಾ, ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ (1906) | ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ರ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸಹವರ್ತಿ; ಕಾಕೋರಿ ರೈಲು ದಾಳಿಯ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಯ ಸೂತ್ರಧಾರ; ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪೋಲೀಸರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿ ಸತ್ತರು |
| ಲಾಲಾ ಲಜಪತ್ ರಾಯ್ | ಫಿರೋಜ್‌ಪುರ್, ಪಂಜಾಬ್ (1865) | ಪಂಜಾಬಿನ ಸಿಂಹ; ಸೈಮನ್ ಆಯೋಗದ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು; ಲಾಠಿ ಚಾರ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಗಾಯಗೊಂಡು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ |
| ಸಿ ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರಿ | ತೊರಪಲ್ಲಿ, ತಮಿಳುನಾಡು (1878) | ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಗವರ್ನರ್ ಜನರಲ್; ಗಾಂಧಿಯವರೊಂದಿಗೆ ಉಪ್ಪಿನ ಮೆರವಣಿಗೆ ನಡೆಸಿದರು; ನಂತರ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು |
| ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು | ಹೈದರಾಬಾದ್ (1879) | ಭಾರತದ ನೈಟಿಂಗೇಲ್; ಪ್ರಮುಖ ಮಹಿಳಾ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆ; ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಆಂದೋಲನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು |
| ಜಯಪ್ರಕಾಶ ನಾರಾಯಣ | ಬಿಹಾರ (1902) | ಸಮಾಜವಾದಿ ನಾಯಕ; ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಬಂಡಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿ; ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರದ ಪ್ರಗತಿಪರ ಚಳುವಳಿಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು |
| ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ | ಮೆಕ್ಕಾ, ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ (1888) | ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ದೀರ್ಘಕಾಲ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದವರು; ಧಾರ್ಮಿಕ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು; ಮೊದಲ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂತ್ರಿ |
| ರಾಮ್ ಮನೋಹರ್ ಲೋಹಿಯಾ | ಅಕ್ಬರ್‌ಪುರ್, ಯುಪಿ (1910) | ಸಮಾಜವಾದಿ ಚಿಂತಕ; ಬಡವರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳು; ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ವಿರೋಧಿ ರಾಜಕಾರಣದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ |
| ಮದನ್ ಮೋಹನ್ ಮಾಳವೀಯ | ಅಲಹಾಬಾದ್, ಯುಪಿ (1861) | ಎರಡು ಬಾರಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ; ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು; ಸ್ವದೇಶಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದರು |
| ಮುಹಮ್ಮದ್ ಅಲಿ ಜಿನ್ನಾ | ಕರಾಚಿ (1876) | ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ನಾಯಕ; ಮೂಲತಃ ಹಿಂದೂ-ಮುಸ್ಲಿಂ ಐಕ್ಯತೆಯ ರಾಯಭಾರಿ; ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ |
| ಗೋಪಾಲ ಕೃಷ್ಣ ಗೋಖಲೆ | ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ (1866) | ಗಾಂಧಿಯವರ ರಾಜಕೀಯ ಗುರು; ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದರು; ಸರ್ವೆಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸೊಸೈಟಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು |
| ಟಂಗುಟೂರಿ ಪ್ರಕಾಶಂ | ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ (1872) | ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ; ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಳವಳಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಂದೋಲನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು |
| ಅಲ್ಲೂರಿ ಸೀತಾರಾಮ ರಾಜು | ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ (1897) | ಬ್ರಿಟಿಷರ ಶೋಷಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ರಾಂಪಾ ದಂಗೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು |
| ಭಿಕೈಜಿ ರುಸ್ತಂ ಕಾಮಾ | ಮುಂಬೈ (1861) | ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆ; ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಧ್ವಜವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ; ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ದೇಶಭ್ರಷ್ಟರಾಗಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು |
| ವಿನಾಯಕ ದಾಮೋದರ ಸಾವರ್ಕರ್ | ಮುಂಬೈ (1883) | ಹಿಂದುತ್ವದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ; ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಬರೆದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅಂಡಮಾನ್ ಜೈಲಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು |
| ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್ | ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ (1906) | ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ರ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸಹವರ್ತಿ; ಕಾಕೋರಿ ರೈಲು ದಾಳಿಯ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಯ ಸೂತ್ರಧಾರ; ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪೋಲೀಸರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿ ಸತ್ತರು |
| ಬಟುಕೇಶ್ವರ ದತ್ | ಓರಿ ಗ್ರಾಮ, ಯುಪಿ (1910) | ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ನಾಯಕ; ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ಜೊತೆ ಭಾಗಿ; ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು |
| ನಾಯಕ | ಹುಟ್ಟಿದ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ವರ್ಷ | ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಕೊಡುಗೆಗಳು |
| ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ | ವಾರಣಾಸಿ, ಯುಪಿ (1828) | ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಉಗ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದ ಝಾನ್ಸಿಯ ದೊರೆ; 1857ರ ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ಝಾನ್ಸಿಯ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು; ಪ್ರತಿರೋಧದ ಐಕಾನ್ ಆಯಿತು |
| ಬೇಗಂ ಹಜರತ್ ಮಹಲ್ | ಫೈಜಾಬಾದ್, ಯುಪಿ (1820) | ಅವಧ್ ಅನ್ನು ಆಳಿದರು ಮತ್ತು 1857 ರ ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಗಾರರ ತಂಡವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು |
| ಖಾನ್ ಅಬ್ದುಲ್ ಗಫಾರ್ ಖಾನ್ | ಉತ್ಮಾಂಜೈ, NWFP (1890) | ಅಹಿಂಸೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಖುದಾಯಿ ಖಿದ್ಮತ್ಗರ್ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದ “ಫ್ರಾಂಟಿಯರ್ ಗಾಂಧಿ” |
| ಮಂಗಲ್ ಪಾಂಡೆ | ನಗ್ವಾ ಗ್ರಾಮ, ಯುಪಿ (1827) | ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತಗಾರರ ವಿರುದ್ಧ 1857 ರ ದಂಗೆಯ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು |
| ಪೆರಿಯಾರ್ ಇವಿ ರಾಮಸಾಮಿ | ಈರೋಡ್, ತಮಿಳುನಾಡು (1879) | ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ ಚಳವಳಿ ಮತ್ತು ದ್ರಾವಿಡ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು |
| ಭಿಕಾಜಿ ಕಾಮಾ | ಮುಂಬೈ (1861) | ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು; ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಾ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ದೇಶಭ್ರಷ್ಟರಾಗಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು |
| ಬೆನೊಯ್-ಬಾದಲ್-ದಿನೇಶ್ ಮೂವರು | ಬಂಗಾಳ (1900 ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ) | ಜುಗಾಂತರ್ ಚಳುವಳಿಯಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾದ ಯುವ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳು 1932 ರಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಕ್ಲಬ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದರು |
| ಅಶ್ಫಾಕುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ | ಶಹಜಹಾನ್‌ಪುರ, ಯುಪಿ (1900) | ಕಾಕೋರಿ ರೈಲು ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರುವ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್‌ನ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ |
| ಅರುಣಾ ಅಸಫ್ ಅಲಿ | ಕಲ್ಕಾ, ಪಂಜಾಬ್ (1909) | ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಾರಿಸಿದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಧ್ವಜ; ಭೂಗತ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಅವಳ ಧೈರ್ಯದ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ |
| ತಿರುಪ್ಪೂರ್ ಕುಮಾರನ್ | ಚೆನ್ನಿಮಲೈ, ತಮಿಳುನಾಡು (1904) | ದೇಶ ಬಂಧು ಯುವಕ ಸಂಘ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ |
| ಕನ್ಹಯ್ಯಾಲಾಲ್ ಮನೆಕ್ಲಾಲ್ ಮುನ್ಷಿ | ಭರೂಚ್, ಗುಜರಾತ್ (1887) | ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಲೀಗ್ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ |
| ಕರ್ತಾರ್ ಸಿಂಗ್ ಸರಭಾ | ಲುಧಿಯಾನ, ಪಂಜಾಬ್ (1896) | ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗಾಗಿ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಗದರ್ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯ; ಭಾರತದಲ್ಲಿ 19 ಕ್ಕೆ ಮರಣದಂಡನೆ |
| ಉಧಮ್ ಸಿಂಗ್ | ಸುನಮ್, ಪಂಜಾಬ್ (1899) | ಜಲಿಯನ್ ವಾಲಾ ದುರಂತಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಸೇಡು ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮೈಕೆಲ್ ಓ’ಡ್ವೈರ್ ಅವರನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದರು |